علوفه تخمیری یک منبع خوراکی با ارزش برای گاوهای تازه زا است. زیرا نیاز انرژی گاوها در اوایل شیردهی به طور چشمگیری بالا است که با مصرف انرژی از طریق جیره به طور کامل تأمین نمی شود. در نتیجه گاوها ذخیره چربی را برای جبران موازنه منفی انرژی فراخوان می کنند. مصرف اسیدهای چرب ذخیره شده در بدن، توسط کبد به منظور تولید انرژی، یک مکانیسم شوخت و سازی معمولی است.
چرخش اسیدهای چرب در جریان خون به اسیدهای چرب غیراستریفه شده NEFAs اشاره دارد. متابویسم NEFAs که در کبد در جهت کسب انرژی صورت می گیرد می تواند به شکل گیری استون، استو-استون و اسید بتا هیدروکسی بوتیرات (BHBA) منجر می شود که در کل تحت عنوان اجسام کتونی نامیده می شوند. هنگامی که غلظت اجسام کتونی در جریان خون افزایش می یابد، گاو دچار بیماری کتوز می شود. کتوز نه تنها باعث کاهش مصرف ماده خشک و کاهش تولید شیر می شود، بلکه یک عامل خطرآفرین در بروز جابه جایی شیردان و عفونت رحمی در گاوها می باشد.
مراحل تخمیر در سیلو:
هدف از تولید یک سیلاژ، به حداکثر رساندن میزان مواد مغذی ابقا شده در محصول علوفه ای است. علوفه در نتیجه تخمیر به ثبات می رسد که در این حالت در شرایط غیرهوازی قندهای موجود در گیاه تبدیل به اسیدهای آلی توسط باکتری های تولید کننده اسید لاکتیک می شوند.در فرآیند سیلو کردن نیاز به چهار عنصر و عامل اصلی برای داشتن یک سیلاژ خوب و با ثبات دارد که عبارتند از:
رطوبت مناسب، قند موجود در گیاه به میزان کافی، بوجود آمدن سریع شرایط بی هوازی در داخل سیلو و تعداد کافی از انواع باکتری ها اشاره نمود. اصول پایه سیلاژ را می توان به چهار مرحله تقسیم نمود:
مرحله 1- هوازی
مرحله هوازی عمدتاً در ابتدای سیلو کردن و به عنوان فرآیند تنفس نامیده می شود. این مرحله از زمان برداشت علوفه شروع شده و در زمانی که علوفه قطعه قطعه می شود و در داخل ساختمان سیلو قرار داده می شود و تا زمانی که اکسیژن از داخل مواد گیاهی خالی شود، ادامه پیدا می کند. اکسیژن را باید با بیشترین سرعت ممکن به خاطر مهار رشد میکرواورگانیسم های هوازی نامطلوب از داخل سیلو خارج کرد. میکرواورگانیسم های هوازی قندهای موجود در گیاه را مصرف کرده که در اصل این قندها می بایست توسط باکتری های اسید لاکتیک و یا میکرواورگانیسم های شکمبه مصرف می شدند.
در طی زمانی که اکسیژن وجود دارد، تنفس گیاهی ادامه پیدا می کند و مخمرها و کپک ها می توانند رشد پیدا کنند. این امر موجب بالا رفتن درجه حرارت و از دست رفتن پروتئین، ماده خشک و انرژی می شود.
بالا رفتن ابتدایی درجه حرارت در توده علوفه به طور معمول در طی فاز اول رخ می دهد و می تواند درجه حرارت به میزان 9 تا 12 درجه سانتیگراد بالاتر از دمای محیط برسد. در یک محیط اسیدی تر (pH کمتر از 5.5) فعالیت آنزیم های گیاهی کاهش می یابد و تجزیه و شکستن پروتئین و کربوهیدرات ها کاهش می یابد.
مرحله 2- غیر هوازی
فاز دوم زمانی آغاز می شود که اکسیژن از مواد گیاهی ذخیره شده خالی شده باشد. در این وضعیت باکتری های غیرهوازی شروع به فرآیند تخمیر کرده و کربوهیدرات های محلول در آب را به اسید استیک، مقداری اسید لاکتیک، الکل و دی اکسید کربن تبدیل می کنند. هرچند اسید استیک ضعیف تر از اسید لاکتیک است ولی این موجب شروع کاهش pH در مواد سیلو شده می شود. کاهش ممتد و ادامه دار pH موجب مهار رشد باکتری های اسید استیک و رشد باکتری های مطلوب اسید لاکتیک می شود.
pH اولیه در مواد سیلو شده باید به پایین تر از 5 در کمتر از 24 ساعت در گیاه کامل ذرت و در کمتر از 72 تا 96 ساعت در یونجه برسد. اگر pH بالا باقی ماند موجب افزایش اتلاف ماده خشک، کاهش قابلیت دسترسی کربوهیدرات های محلول در آب برای تولید اسید لاکتیک شده و فرصت بیشتر برای رشد میکرواورگانیسم های نامطلوب فراهم می شود. تولید اسید لاکتیک موجب کاهش اتلاف مواد مغذی موجود در گیاه در طی فاز غیر هوازی می شود و گاوها می توانند از اسید لاکتیک به عنوان منبع انرژی استفاده کنند.
زمانی که pH مواد گیاهی به 5 رسید تخمیر بوسیله باکتی های تولید کننده اسید لاکتیک انجام می شود. پایین آمدن pH به میزان بیشتر موجب تبدیل کربوهیدرات های محلول در آب به اسید لاکتیک می شود.
فاز دوم زمانی کامل می شود که pH به اندازه کافی پایین آید تا رشد تمام باکتری ها محدود شود. در علوفه به طور صحیح مدیریت شده و سیلو شده با رطوبت مناسب و استفاده از مواد تلقیحی با باکتری های اسید لاکتیک به طور معمول تخمیر در حدود یک تا 2 هفته کامل می شود.
انواع مختلفی از باکتری ها به طور طبیعی در محصولات علوفه ای وجود دارد البته هیچ گونه تضمینی وجود ندارد که علوفه در زمان برداشت تعداد کافی یا حاوی گونه های مطلوب باکتری یایی مورد نیاز برای تخمیر خوب باشد. بدین خاطر استفاده از مواد تلقیحی باکتریایی حاوی باکتری های اسید لاکتیک باید در زمان برداشت کردن علوفه یا در زمان سیلو کردن جهت اطمینان از سرعت و کیفیت خوب تخمیر بکار برده شود.
مرحله 3- ثبات
زمانی که رشد باکتری های اسید لاکتیکی متوقف می شود و pH در محصولات سیلو شده به حد نهایی خود می رسد، سیلاژ وارد مرحله ثبات می شود. اگر سیلو به خوبی پوشش داده شود، فعالیت بیولوژیکال کم شده و میزان تلافات مواد مغذی نیز به حداقل می رسد.
مرحله 4- خارج کردن سیلاژ از داخل سیلو
این مرحله در زمان برداشت سیلو آغاز می شود یعنی از زمانی که سیلو برای برداشت مواد خوراکی از داخل سیلو باز شود. در این مرحله اکسیژن دسترسی نامحدودی به علوفه در زمان تخلیه سیلاژ دارد. سطح سیلو در این مرحله تحت تاثیر فساد هوازی قرار دارد زیرا در این مرحله مخمرها و برخی از کپک ها که در مرحله فاز ثبات در داخل سیلو در مرحله سکون بودن بدلیل مواجه با اکسیژن می توانند موجب اتلاف زیاد مواد مغذی شود.