این محصول فناور برای اولین بار در ایران و حتی جهان به معرض ظهور در آمده است که در تولید آن سعی شده با بازیافت محتویات شکمبه (خوراک نیمه هضم شده درون شکمبه) دامها و اعمال فرمولاسیون ویژه فیزیکی، شیمیایی و میکروبی، خوراک کامل قابل مصرف برای دام تهیه و تولید گردد. مزیتهای اقتصادی و عملیاتی این طرح شامل موارد ذیل است:
محتویات شکمبه:
- 1- خوراک نیمه هضم شده: یک محصول فرعی تولید شده در کشتارگاه‌های دامی میباشد و فوق العاده با ارزش و غذای نیمه هضم شده است که بعد از ذبح دام بدست آمده و بعنوان یک پسماند بلااستفاده در محوطه کشتارگاه جمع آوری و گاهاً تبدیل به کود نیمه آماه میگردد.
- 2- شیرابه های هضمی: این محصول در طی فرآیند آبگیری محتویات شکمبه بدست می‌آید و غنی از میکروارگانیسم‌های سودمند و آنزیم‌های هضمی می باشد. که میتواند بعنوان محیط کشت مناسب برای تولید آنزیم و پروبیوتیک باشد.
افتخارات و برگزیده های علمی و فنی:
– طرح برگزیده نخستین جشنواره ملی اختراعات و ابتکارات دانشگاه جامع علمی و کاربردی و دومین جشنواره اختراعات و ابتکارات تهران در سال 1394
– طرح برگزیده ششمین نمایشگاه و جشنواره جهادگران علم و فناوری استان اردبیل در سال 1398
– طرح برگزیده ستاد زیست فناوری معاونت محترم علمی و فناوری ریاست جمهوری در سال 1400 جهت حمایت تجاری سازی
– طرح دانش بنیان برگزیده رویداد نمایشگاهی مسئله محور سازمان اقتصادی کوثر- بهمن 1401
– طرح برگزیده (برنده) جشنواره اندیشمندان و دانشمندان جوان در بخشهای علمی و کسب و کار دانش بنیان نوپا اسفند 1401
– برگزیده 5 طرح برتر رویداد ملی فناورانه در مسیر کشاورزی دانش بنیان در استان قم اسفند 1401
نحوه مصرف:
- از آنجایی که مواد تشکیل دهنده این محصول بر پایه اقلام رایج مورد استفاده در تغذیه دام میباشد (همچنین بر اساس آنالیزهای شیمیایی و میکروبی موجود) هیچ مشکلی برای مصرف مجدد وجود ندارد.
- به منظور بهبود مشکلات ناشی از نفخ نیز بر اساس توصیههای دامپزشک از ترکیبات دارویی رایج جهت خنثی نمودن کف‌های تولید شده در شکمبه استفاده شود (لازم به ذکر است که به دلیل ماهیت فیبری محصول، بروز نفخ بسیار بعید است)
- پس از انجام موارد فوق، مقدار خوراک مصرفی به آهستگی و طی 14 روز به جیره اضافه شود تا به مقدار توصیه شده برسد.
مطالعات آزمایشگاهی و مزرعهای انجام شده از محصول (سیکلوفید) تولیدی:
- پروژه تعیین ارزش غذایی محتویات شکمبه و فرآورده نهایی آن در سال 1390: در این مطالعه که بعنوان اولین مطالعه علمی و کاربردی در زمینه محتویات شکمبه کشتارگاهی بعنوان خوراک دام معرفی میگردد. نتایج ارزشمند و کاربردی بصورت 4 مقاله علمی پژوهشی به پیوست ضمیمه گردیده است.
- پروژه پرورش گوساله پرواری در سال 1392: نتایج ارزشمند مستخرج از این مطالعه عبارتند از عملکرد رشد بهتر گوسالههای دریافت کننده تیمار آزمایشی نسبت به جیره پایه، بهبود ضریب تبدیل خوراک، افزایش وزن روزانه مشاهده شد. لازم به ذکر است از نظر اقتصادی جیرههای فرموله شده با محتویات شکمبه نسبت به جیره شاهد کاهش معنیدار داشت (23 درصد کاهش نسبت به جیره شاهد). از نظر غلظت برخی پارامترهای خونی و نیز قابلیت هضم خوراک 10 الی 20 درصد افزایش گزارش گردید. که در مقاله انیمال نوتریش بریتیش نمایه شده است. این مجله در اسکوپ دامپزشکی و علوم دامی جز مجلات معتبر می باشد.
- پروژه پرورش بره پرواری در سال 1393: نتایج ارزشمند مستخرج از این مطالعه عبارتند از عملکرد رشد بهتر برههای دریافت کننده جیره حاوی 30 درصد محتویات شکمبه نسبت به جیره پایه (بدون محتویات شکمبه فرآوری شده) مشاهده شد. بهبود 16 درصدی ضریب تبدیل خوراک، افزایش 8 درصدی وزن روزانه بره از دیگر نتایج مثبت این طرح بود. لازم به ذکر است نتایج کلی این طرح در قالب یک مقاله پژوهشی در مجله اسمال رومینانت در حال داوری میباشد.
- پروژه پرورش گاو شیری در سال 1398: اصلیترین نتایج مستخرج از این مطالعه عدم افت تولید شیر در گاوهایی که مقدار 15 درصد در کنسانتره شان محتویات شکمبه دریافت کرده بودند مشاهده گردید. از دیگر نتایج مهم این مطالعه بهبود معنیدار قابلیت هضم مواد مغذی در گروه (گاوهای شیری) دریافت کننده 15 درصد محتویات شکمبه افزایش میباشد. همچنین اجزای تعادل نیتروژن در این گروه به مراتب با گروه شاهد که جیره پایه (کنجاله سویا+ پنبه دانه و سبوس گندم و …) دریافت کرده بودند در وضعیت مثبت بودند. در آخر بعنوان نتیجه گیری کلی گاوهای دریافت کننده جیره حاوی محتویات شکمبه نسبت به جیره پایه (شاهد) از نظر عملکرد علاوه بر اینکه افت نکرد بلکه در برخی صفات مورد بررسی تاثیر مثبت داشت.
خلاصه فرآیند عملیاتی
استخراج محتویات شکمبه کشتارگاهی، جداسازی شیرابه های هضمی از بخش جامد (خوراک نیمه هضم شده شکمبه)، آبگیری فاز جامد، اعمال فراوری فیزیکی و شیمیایی با مواد افزودنی مجاز قابل استفاده در خوراک دام، اعمال فراوری میکروبی بوسیله فلور میکروبی موثر (Effective micro organisms) جهت تخمیر و تولید مواد لازم پروتئینی و سایر مواد مغذی طی فرایند تخمیر و سیلاژ نمودن بسته های حاوی سوبسترا و در نهایت انبار و ارائه خوراک آماده مصرف به دام می باشد.
استخراج محتویات شکمبه کشتارگاهی، جداسازی شیرابه های هضمی از بخش جامد (خوراک نیمه هضم شده شکمبه)، آبگیری فاز جامد، اعمال فراوری فیزیکی و شیمیایی با مواد افزودنی مجاز قابل استفاده در خوراک دام، اعمال فراوری میکروبی بوسیله فلور میکروبی موثر (Effective micro organisms) جهت تخمیر و تولید مواد لازم پروتئینی و سایر مواد مغذی طی فرایند تخمیر و سیلاژ نمودن بسته های حاوی سوبسترا و در نهایت انبار و ارائه خوراک آماده مصرف به دام می باشد.
عمر قفسهای و شرایط نگهداری محصول
محصول تولید شده به صورت فرآوری با حرارت (محصول نهایی خشک شده) و با رطوبت کمتر از 9 درصد که کیسهگیری شدهاند را میتوان به مدت 1 سال در محلی خشک و خنک نگهداری نمود.
پایداری محصول پس از باز شدن بستهبندی و پایداری حین مصرف (در روش فرآوری با حرارت):
- به طور کلی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی محصول نهایی مانند سایر اقلام خوراک دام نظیر دانه جو، ذرت، کاه خشک و یونجه خشک میباشد؛ توصیهها مانند شرایط پایداری چنین اقلامی میباشد (چه پس از باز شدن بستهبندی و همچنین حین مصرف)
- در محصول فرآوریشده به صورت سیلاژ تر (با رطوبت 40 الی50 درصد) در صورت باز شدن درب بستهها 10 الی 15 روز قابل مصرف میباشد.
- در محصول فرآوری شده به صورت سیلاژ بگ (بستهبندی شده در کیسههای هواگیری شده) که تحت شرایط بیهوازی میباشد نیز به به شرط باز نشدن بستهبندی، بمدت 12 ماه قابل نگهداری خواهد بود.
